 Calendario |
| | Do | Lú | Ma | Mé | Xo | Ve | Sá | | | | | | | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| Eventos pra hoi |
| Nun hai eventos pra hoi |
|
|
|
Redacción
Administrador
 13/12/18 - 04:50:00 PM |
El Goberno asturiano vai redactar un proyecto de decreto pra establecer os niveles de competencia pral gallego-asturiano
Un grupo d’espertos docentes y filólogos vai empezar a trabayar, a partir del 2019, na redacción del proyecto de decreto pra establecer os niveles de competencia nel uso del gallego-asturiano.
Con esta medida regúlase a proba de certificación correspondente a ditos niveles, el que deixa acreditar este conocemento na Comunidá Autónoma. El diseño vai tar axeitao al Marco común europeo de referencia das llinguas.
El demáis, el proyecto de decreto pr’acreditar os niveles de competencia da llingua asturiana xa s’atopa en fase d’información pública pra qu’os organismos, colectivos ou particulares interesaos podan presentar as súas aportacióis. Este proyecto de decreto elaboróulo al llargo dos dous últimos anos un equipo d’espertos en desenvolvemento curricular y llingua asturiana.
El determín da Conseyeiría d’Educación y Cultura d’abordar el mesmo proceso pral gallego-asturiano responde á petición das autoridades municipales y diferentes colectivos da zona Navia-Eo, que solicitaban qu’el documento referido al asturiano regulara tamén as cuestióis relativas á llingua propia del estremo occidental asturiano.
El Goberno decidíu redactar un decreto específico novo, que xa vén avalao pol trabayo realizao pra os niveles de llingua asturiana. D’este xeito, facilítase a redacción del proyecto novo de niveles del gallego-asturiano.
Con esta medida, querse establecer úas certificacióis oficiales qu’acrediten el conocemento d’estas llinguas, máis alló das titulacióis actuales, que namáis se referían á formación del profesorao especialista. |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
02/11/18 - 06:06:42 PM |
Ángeles Rodríguez Montañés publica el conto infantil Roger, el reno que chegóu de llonxe
A literatura infantil en galego-asturiano, tan necesitada de novedades, ta de norabúa. Ángeles Rodríguez Montañés (Andés, 1975) acaba de publicar cua editorial Trabe un librín titulao Roger, el reno que chegóu de llonxe, con úas ilustracióis ben guapas de Luis Ramos.
Roger é un reno que veu pra Navia dende Austria y lleva úa bufanda de rayas verdes y brancas mui chamadeira. Con Roger imos a conocer cousas del caseirío, pro tamén saber dos sous viaxes tirando del trineo de Santa Claus y dos sous amigos el oso Pérez-Oso y el raposo amistoso. Hai que destacar a particularidá de qu’el conto ta escrito na variedá naviega del galego-asturiano.
El autora, que s’estrenara na literatura en galego-asturiano hai ben anos con artículos na revista xa desaparecida Entrambasauguas, publicóu tamén dalgún relato curtio nas obras Que nun se perda nel aire y Muyeres escritores, editadas pol Goberno asturiano pra festexar el Día del Libro Asturiano nos anos 2016 y 2017, respectivamente.
Como complemento, Roger ten úa páxina en Facebook, unde el reno da bufanda de rayas ta recoyendo palabras propias de Navia y ta disposto a qu’a xente faga comentarios y aportacióis. |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
14/10/18 - 01:02:07 PM |
A XDLA propón úa redacción nova del artículo cuarto qu’equipara en deretos asturiano y galego-asturiano
«El asturiano y el galego-asturiano, como linguas propias d’Asturias, col casteyano, el carácter de linguas oficiales». Así reza el primeiro apartao da redacción nova del artículo 4.º del Estatuto d’Autonomía qu’a Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana (XDLA) elaboróu y apurríu a primeiros d’este ano a os partidos da Xunta Xeneral que se declaron partidarios da oficialidá: Podemos Asturies, Izquierda Xunida (IX) y PSOE. Trátase d’úa proposta radicalmente democrática: máis aló del númaro de falantes ou peso social das linguas nacidas en territorio asturiano, a lei ten que consideralas al mesmo nivel.
Esta entidá ciudadana, que leva máis de tres décadas trabayando pola oficialidá, presentóu nel 2017 el chamao Proyectu 2018, que buscaba abrir úa posibilidá que contempla el Estatuto d’Autonomía pra reformalo: qu’alomenos 12 diputaos ou diputadas rexistren esa petición. Al haber númaros abondos, a XDLA empezóu os contactos con Podemos y Izquierda Xunida. A coxuntura política víuse animada pol determín tomao a favor da oficialidá en setembre del 2017 nel Congreso da FSA. A manifestación multitudinaria del 21 d’abril en Uvieo pola XDLA tamén axudóu a demostrar qu’el movemento de reivindicación lingüística podía sacar ás cayes miles de personas en defensa da oficialidá. Al cabo, este 9 d’outube, Podemos y IX anunciaban qu’iban presentar a proposta de reforma estatutaria.
¿Qué femos col galego-asturiano?
El tratamento xurídico del galego-asturiano núa hipotética oficialidá nun ten merecido muito debate entre os defensores da nosa lingua, alomenos de xeito público ou en documentos. Al ocuparse d’esa cuestión vía amecéndose sin máis a frase «y del galego-asturiano nel sou ámbito territorial», anque nos últimos anos dalgús señalaban a necesidá de matizar máis cuál tería que ser el detalle d’ese reconocemento. El escrito Por un tratamento igualitario d’asturiano y galego-asturiano publicao este mes de xunio y apoyao por máis de 300 personas del Navia-Eo, amostraba el sou esmolemento porque, al hora d’encarar úa posible redacción nova del artículo 4.º, esa frase tantas veces repetida podese supoñer un tratamento desigual dos deretos ciudadanos pra os falantes de galego-asturiano, por poñer namáis un caso, na súa relación col Administración autonómica na capital. El escrito propoñía qu’asturiano y galego-asturiano se declararan linguas oficiales en Asturias al pé del casteyano y qu'úa lei posterior de normalización regulara «cuál é el territorio propio de cada lingua y cuál tería que ser el alcance del uso oficial, os ámbitos d’actuación en materia educativa, toponímica, audiovisual, de rotulación, d’uso institucional, etc.».
A XDLA trabayara núa proposta de redacción nova del artículo 4.º col axuda de dalgús xuristas espertos na materia y el resultao apurríuse a primeirosd’este ano tanto a Podemos como a IX, ademáis de presentarse al PSOE. A redacción, que se fexo pública estos días dentro d’un documento de valoración da XDLA da situación política actual, responde a os esmolementos que señalaba el escrito Por un tratamento igualitario d’asturiano y galego-asturiano porque se basa nesa idea de reconocemento igualitario de deretos entre as dúas linguas. Nel apartao 2 diz que «os poderes públicos d’Asturias, atendendo á realidá sociolingüística del asturiano y del galego-asturiano, han a garantizar el dereto a conocelas y usalas». Nun terceiro apartao señálase que «úa lei da Xunta Xeneral ha a establecer os términos y ámbitos del uso oficial das linguas propias d’Asturias y ha a afixar as zonas d’uso predominante d’entrambas». Al cabo, nel último apartao d’esta proposta de redacción del artículo 4.º, afírmase que «ningúa persona vai poder ser discriminada en Asturias pola lingua que libremente escoya pra comunicarse», col que se destaca qu’el reconocemento da oficialidá pras linguas propias d’Asturias nun vai en contra dos deretos dos falantes de casteyano.
Claramente, a proposta recoye ideas da regulación que se dá noutras comunidades como Navarra y Valencia pra os territorios unde nun se fala nin vasco nin valenciano, pro tamén del estatuto catalán y da súa Lei de Normalización, que trata en pé d’igualdá el catalán, falao en Cataluña por máis de dous millóis de personas, y el aranés, úa lingua occitana que falan non más de 3.000 personas nel Vale d’Arán.
Máis aló del que pase cua súa tramitación parlamentaria y del resultao da votación, a proposta da XDLA supón un reto democrático pra os partidos que van levar el debate á Xunta Xeneral: ¿a redacción que van propoñer vai ser aparecida ou alomenos vai recoyer as aspiracióis igualitarias dos movementos de reivindicación lingüística das dúas linguas? |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
19/06/18 - 07:43:43 PM |
Apróbase a toponimia oficial de Villayón
El Boletín Oficial del Principao d’Asturias (BOPA) publicóu este lúis 18 de xunio a toponimia oficial del conceyo de Villayón, que pasa a sustituír ás denominacióis oficiales anteriores pr’axeitalas ás formas tradicionales. El criterio que se sigue nel proceso de recuperación toponímica é el respeto á realidá lingüística de cada territorio, polo que nesta lista pódese ver qu’hai topónimos con úa ortografía diferente dependendo de que tían na zona del conceyo unde se fala asturiano occidental ou na parte que fala en galego-asturiano.
A partir d’agora, «Ponticiella» pasa a ser Ponticella, «La Linera» xa é La L.liera, «Lendequintana» é oficialmente Llandequintá y «Candanosa de Solares» chámase como sempre se chamóu: As Candaosas. Trátase d'un proceso guiao pola intención de respetar un patrimonio como el da toponimia que sufríu úa deformación que foi escondendo a realidá da pronunciación popular, ben porque s'acasteyanóu artificialmente ou ben porque a forma documental arcaica que se perpetuóu pol uso administrativo xa nun era fiel á evolución lingüística que se deu en boca dos falantes.
A pesar da normalidá del proceso, que primeiro levóu un trabayo de campo, úas reunióis da Xunta Asesora de Toponimia, el aprobación nel pleno municipal y el aprobación posterior en Conseyo de Goberno, nunca se pode saber qué vai pasar. Hai qu'esperar, como sempre que s'aprobóu dalgún espediente toponímico, se a dirección de dalgún periódico asturiano decide ou non crear úa polémica artificial cuas entrevistas y os titulares convenientes.
Según señala el decreto d'oficialización, a partir d'agora as únicas formas oficiales son as que se publican nel BOPA y as administracióis tein qu'ir axeitando el uso y a rotulación a esa realidá legal nova.
Na zona del galego-asturiano namáis quedan por aprobar os espedientes dos conceyos d’Eilao, Navia, Cuaña, Castripol, Ibias y Ayande. |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
04/06/18 - 09:57:19 PM |
Máis de 300 personas del Navia-Eo firman un escrito público pedindo un trato igualitario na oficialidá d’asturiano y galego-asturiano
308 personas, col sou nome y a súa ocupación profesional, apoyan el escrito titulao “Por un trato igualitario na oficialidá d’asturiano y galego-asturiano”. Trátase d’úa mostra representativa da xente falante de galego-asturiano, tanto a que vive na zona como a que reside nel centro d’Asturias ou fora del país y que nun esqueice a súa terra y a súa lingua.
A idea d'esta iniciativa nacéu nas últimas movilizacióis ciudadanas en favor da oficialidá entre personas vinculadas á defensa del galego-asturiano que se manifestaron nelas. Trátase, polo tanto, d'un documento que nun busca desviar el debate da oficialidá nin tampouco rebaxar os deretos dos falantes d'asturiano. Elaboróuse este escrito col única finalidá de brindar á sociedá asturiana y a os sous representantes políticos us elementos de debate qu'é imprescindible considerar al encarar cualquera redacción nova del artículo 4.º del Estatuto d'Autonomía.
Apoyan el escrito alcaldes y conceyales (dalgús nun firman como tales, senón como particulares), sindicalistas, profesores, maestros, profesionales, artistas, ganadeiros, pensionistas, estudiantes... Al cabo, os máis dos firmantes son xente d'a pé que representan un sentir mayoritario que pide un trato igualitario pral estatus xurídico da súa lingua.
Nel documento destácase que, a pesar de que'l galego-asturiano nun se cite nel Estatuto d'Autonomía, "a insistencia y el trabayo d’esplicación dentro del movemento cultural asturianista —y tamén entre a clas política—" da xente del occidente "deu como resultao en 1998 que na Lei del Bable/Asturiano por fin se señale qu’el galego-asturiano ten que ter el mesmo tratamento qu’el asturiano".
Así y todo, al referirse á reforma del artículo 4.º del Estatuto d’Autonomía y esixir a oficialidá del asturiano, vén repetíndose "mecánicamente" a frase "y del galego-asturiano nel sou ámbito territorial". Nel documento qu’agora se presenta destácase qu'esa matización nun presta polas interpretacióis limitadoras ás que pode dar pé. Deféndese nel escrito úa cuestión democrática previa: "Os falantes das dúas linguas autóctonas d’Asturias, sían máis ou menos miles, tein que ter os mesmos deretos ciudadanos". Polo tanto, afírmase que "cualquera formulación nova del artículo 4.º tería que tratar en pé d’igualdá as dúas linguas". Nel documento señálase qu'a "realidá territorial del galego-asturiano nun pode ser obstáculo pra qu’a xente que lo fala se poda relacionar col Administración autonómica na súa lingua propia, máis condo miles d’estos falantes viven na zona central d’Asturias". Neste sentido, a espresión "nel sou ámbito territorial" vese como úa "limitación".
Evidentemente, esplícase nel documento, sería "absurdo" que cua oficialidá se buscara normalizar el uso d'úa lingua nun territorio unde nun é propia, tanto nel caso del galego-asturiano na zona de fala asturiana como nel caso del asturiano na zona del Navia-Eo. Polo tanto, "úa formulación que declarara oficial el asturiano en toda Asturias y el galego-asturiano namáis nel sou ámbito territorial sería claramente desequilibrada y inxusta". El escrito propón que "tanto asturiano como galego-asturiano se declaren linguas oficiales en Asturias al pé del casteyano" y qu'úa lei posterior de Normalización regule "cuál é el territorio propio de cada lingua y cuál tería que ser el alcance del uso oficial, os ámbitos d’actuación en materia educativa, toponímica, audiovisual, de rotulación, d’uso institucional, etc.".
El documento acaba esplicando qu'el obxetivo último da oficialidá "ten que ser poñer os medios pra remediar úa situación inxusta de minorización que pon en peligro a supervivencia d’un patrimonio único nel mundo, as linguas que se levan falando dende hai centos d’anos en Asturias: asturiano y galego-asturiano". |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
04/05/18 - 03:59:19 PM |
Cuatro cántigas en galego-asturiano nel top 25 das miyores prá RPA
A pesar da pouca producción discográfica na lingua del estremo occidental d’Asturias, as cántigas «Campos de meiz», «Volviche», «Penouta» y «A fronteira» metéronse entre as 25 miyores da historia qu’escoyéu a Radio del Principao d’Asturias (RPA) prá Semana das Letras Asturianas.
A RPA, dentro da súa programación especial pra esta semana, amañóu el espacio Top 25 n’ast. Del lúis 30 d’abril al xoves 2 de mayo emitíu un espacio de media hora unde, al xeito d’úa radiofórmula, puxéronse as 25 miyores cántigas en asturiano ou gallego-asturiano d’entre as que votóu un xurao formao por máis d’úa treintena de personalidades del mundo da cultura asturiana. Foron alredor de 200 títulos sumando todas as escoyidas pol xurao. Da suma dos máis votaos salíu el Top 25. El primeiro posto da lista foi pral tema en asturiano «Los fayeos de mayo», del grupo folk Felpeyu, na voz del recordao Ígor Medio.
«Campos de meiz», del grupo tapiego Bacotexo, con música de Marcos Nogueiro y letra de Ricardo Saavedra, quedóu nel posto 12. «Volviche», da Banda de gaitas El Trasno de Cuaña, con música de Javier Tejedor y letra de Xosé Miguel Suárez, nel posto 14. Detrás quedaron «Penouta», d’Ígor Medio y Lisardo Prieto, con letra tamén de Xosé Miguel Suárez, nel 17; y «A fronteira», de Toli Morilla, basao núa poesía da escritora santiseña Aurora García Rivas, nel 21. |
|
|
|
|
|
Redacción
Administrador
03/05/18 - 09:41:06 PM |
A Semana das Letras Asturianas, nel occidente d’Asturias
A 39 Semana das Letras Asturianas qu’amaña el Goberno asturiano entre os días 27 d’abril y 8 de mayo, y qu’este anos dedícase á literatura infantil y xuvenil, ten presencia nel occidente d’Asturias en dúas iniciativas. A primeira vai ser nel Día del Libro Asturiano, el venres 4 de mayo, úa xornada pensada pra promover a literatura en asturiano y galego-asturiano col regalo d’un libro a quen compre productos editoriales ou discográficos nestas linguas. As libreirías participantes aplican un 10 % de desconto nas compras y tein á súa disposición exemplares abondos del libro regalo qu’edita pral ocasión a Conseyeiría d’Educación y Cultura, ademáis d’aparecer na publicidá institucional que se fai d’este día. Anque el ofrecemento se fai a todos os establecementos comerciales del occidente, namáis quixeron participar estos: Libreiría Pablo (Bual), Libreiría Alfonso (A Caridá) y as libreirías Casa Pérez, Patefa y San Pedro (A Veiga).
El obra que se vai regalar a quen compre literatura en galego-asturiano vai ser Cúntame un conto, un volume colectivo a todo color y en tapa dura con contos ilustraos de 18 escritores d’Asturias pral público infantil y xuvenil. Participan os principales autores d’este tipo de literatura en asturiano, pro tamén hai autores qu’escriben en galego-asturiano, como Belén Rico, Rafael Cascudo, María José Fraga, Aurora Bermúdez y Marisa López Diz. El obra ten a particularidá de que se publica en dúas edicióis, en asturiano y en galego-asturiano, de tal xeito qu’os contos orixinales tán traducidos al outra lingua según corresponda. Ademáis de nel occidente, vai poder volarse neste regalo na VI Feria del Libro y el Disco en asturiano que se celebra núa carpa instalada en Avilés entre el 3 y el 6 de mayo.
El outra cita nel occidente asturiano vai ser el sábado 5 de mayo, ás sete da tarde, nel auditorio das Quintas, na Caridá, que vai acoyer el xa tradicional Homenaxe ás nosas lletras. D’esta volta, el homenaxe vai consistir núa representación teatral a cargo de Carlos Alba: As miserias de Llázaro de Tormes, úa adaptación que fixo este actor y que ganóu el ano pasao el I Premio Nel Amaro de Teatro profesional en asturiano. Pral occidente, Iván Iglesias Cazarón amañóuye úa traducción al galego-asturiano, que vai ser a que se leve derriba del escenario das Quintas. Trátase d’un espectáculo teatral de muita calidá que merece a pena disfrutar. A entrada é libre. |
|
|
|
| Amostrando 7 Artículos d´un total de 571 |
[ 1 2 3 4 … 82 ] |
|
| « Anterior | Seguinte 7 » |
|
|
